Fake 5G ve İhale sonuçları Değerlendirmesi

Carrier

Gerçek 5G mi, yoksa fake 5G mi**?” konusu özellikle Türkiye’de çok kafa karıştırıcı bir konu.
Şimdi net açıklayalım:

—

🔹 Öncelikle: “Fake 5G” ne demek?

“Fake 5G” (ya da “sözde 5G”) denince genelde iki durumdan biri kastedilir:

4G altyapısına 5G etiketi takılması — yani aslında 4G/LTE-Advanced teknolojisinin “5G” olarak pazarlanması.
(Bazı ülkelerde “5GE”, “5G Ready”, “Dynamic Spectrum Sharing (DSS)” gibi isimlerle görülür.)
Gerçek 5G sinyalinin düşük kapasiteli bantlarda verilmesi — hız olarak 4.5G’den farkı çok az olur, kullanıcı da “bu mu 5G?” der.

—

🔹 Şimdi senin bahsettiğin bantlara bakalım:

📶 700 MHz (FDD)

Düşük frekanslı (sub-1 GHz) bir banttır.
Avantajı: çok geniş kapsama alanı, binaların içine iyi girer.
Dezavantajı: dar bant genişliği (genelde 2×10 MHz veya 2×5 MHz), yani hız sınırlıdır.
Kullanıldığı yer: genellikle kırsal alanlar veya şehir çevresi.
Bu bant 5G NR (New Radio) ile çalışıyorsa teknik olarak gerçek 5G’dir, ama çok hızlı değildir (100–300 Mbps civarı).

📶 3.5 GHz (TDD)

Bu, “mid-band 5G” olarak bilinir.
Gerçek 5G ülkelerinde en yaygın kullanılan frekanstır (örneğin Avrupa, Asya).
Yüksek kapasite sağlar (1 Gbps civarına kadar çıkabilir).
TDD (Time Division Duplex) kullanır, bu da 5G’nin özgün yapısına uygundur.
Bu bant kesinlikle “fake 5G” değildir.

—

🔹 Özetle:

Frekans	Tip	Kullanım	Gerçek 5G mi?	Açıklama
700 MHz (FDD)	Düşük bant	Kapsama, geniş alan	✅ Evet (ama yavaş)	“Gerçek” 5G NR olabilir, fakat hız olarak fark az olur
3.5 GHz (TDD)	Orta bant	Şehir içi, yüksek hız	✅ Gerçek 5G	Asıl 5G performansını bu bant verir
2.1 GHz (DSS)	Paylaşımlı (4G/5G)	Kapsama	⚠️ Yarı “fake”	Genelde 4G spektrumunun paylaşılmasıyla yapılır

—

🔸 Sonuç:

Eğer operatör 3.5 GHz TDD ve/veya 700 MHz FDD bantlarını 5G NR standardında kullanıyorsa, bu gerçek 5G’dir.
Ama eğer aynı bantlarda 4G sinyali üzerine “5G” etiketi yapıştırılmışsa (örneğin DSS tekniğiyle), o zaman “fake 5G” denebilir.

—
Peki neden 700 MHz (FDD) daha pahalı

Evet — tabloda açıkça görülüyor ki 700 MHz FDD bantları (A1–A3), her biri 425 milyon dolar,
ama 3.5 GHz TDD bantları (B serisi) çok daha ucuz, hatta 80 MHz’lik büyük bloklar bile 200 milyon dolar.
Yani 700 MHz, neredeyse iki kat daha pahalı.
Bunun nedeni “teknik değerinden” değil, kapsama ve ekonomik değerden kaynaklanıyor.
Detaylı açıklayayım:

—

🔹 1. 700 MHz “alt frekans”tır → Kapsama Alanı Çok Geniştir

Frekans düştükçe dalga boyu uzar.
Bu da şu demek:
- Sinyal binaların içine daha iyi girer.
- Aynı antenle çok daha uzak mesafeleri kapsar.
700 MHz bandı ile operatör çok az baz istasyonu kurarak çok büyük alanı kapsayabilir.
(Dağlık, kırsal, otoyol gibi yerlerde müthiş avantaj.)

Bu yüzden 700 MHz, teknik olarak yavaş olsa bile altyapı maliyetini ciddi düşürür.
→ O nedenle spektrumun ekonomik değeri çok yüksek.

—

🔹 2. 3.5 GHz Bandı Şehir Odaklıdır → Hücre Yoğunluğu Yüksek Olmalı

3.5 GHz yüksek frekanstır, dalga boyu kısa.
Binalardan kolay geçemez, kapsama dar.
Gerçek 5G hızlarını sağlar ama her 200–300 metrede bir anten gerekir.
Bu yüzden operatör için işletme maliyeti yüksektir, yani:
- Frekans ucuz satılır, çünkü kapsama sağlamak için çok istasyon gerekir.

—

🔹 3. 700 MHz “altın bant” kabul edilir

Mobil dünyada “sub-1 GHz” (yani 1 GHz’in altındaki) bantlar:

700 MHz, 800 MHz, 900 MHz gibi,
“altın frekans” olarak geçer, çünkü:
- Kapsama genişliği yüksek,
- Altyapı yatırımı düşük,
- Nüfusun tamamına hizmeti kolaylaştırır.

Bu nedenle ihalelerde hep bu bantlar çok daha pahalıya satılır.

—

🔹 4. FDD’nin lisans değeri TDD’den genelde daha yüksektir

FDD (Frequency Division Duplex) iki yönlü iletişimi sabit frekans çiftleriyle yapar (örneğin 2×10 MHz).
Bu yapı, ses trafiği ve kırsal kapsama için daha kararlı bağlantı sağlar.
TDD (Time Division Duplex) daha çok veri yoğun şehir alanları içindir.
FDD bantlarının daha “temiz” ve “düşük gecikmeli” olduğu kabul edilir — o da değeri artırır.

—

🔸 Sonuç:

Bant	Tür	Değerli Olma Nedeni	Fiyatın Yüksekliği
700 MHz FDD	Düşük frekans, geniş kapsama	Az baz istasyonu, yüksek nüfus erişimi	💰💰💰 Çok pahalı
3.5 GHz TDD	Orta frekans, yüksek hız	Kısıtlı kapsama, çok baz istasyonu gerekir	💰 Ucuz

—

Kısacası:
➡️ 700 MHz FDD “stratejik kapsama bandı” olduğu için pahalı,
➡️ 3.5 GHz TDD “yüksek kapasiteli hız bandı” olduğu için teknik olarak 5G’nin kalbi, ama fiyatı daha düşük.

—

5G İhale Sonuçları

—

📊 1. Genel Bakış

Operatör	700 MHz (FDD)	3.5 GHz (TDD)	Toplam Frekans (MHz)	Tahmini Toplam Harcama
Turkcell	A1 (2×10 MHz)	B1 (80) + B4 (20) + B5 (20) + B6 (20) = 140 MHz	160 MHz	≈ 1.02 milyar $
Türk Telekom	A3 (2×10 MHz)	B2 (80) + B7 (20) + B8 (20) = 120 MHz	140 MHz	≈ 1.09 milyar $
Vodafone	A2 (2×10 MHz)	B3 (80 MHz)	100 MHz	≈ 627 milyon $

—

🔹 2. Frekansların anlamı ve dağılım stratejisi

🟩 700 MHz FDD (kapsama bandı)

Her operatörün 2×10 MHz’lik eşit pay aldığı görülüyor.
Bu mükemmel bir denge sağlar: kırsal alanlarda ve bina içi kapsamada herkes benzer performans sunabilecek.
700 MHz bandı, ülke genelinde kesintisiz 5G kapsaması için “temel taşı”dır.

📍 Yorum:
→ BTK burada çok adil bir dağılım yapmış; kimse düşük bantta dezavantajlı değil.
→ Bu sayede operatörler aynı anda 5G kapsamasını genişletebilecekler.

—

🟦 3.5 GHz TDD (yüksek kapasiteli şehir bandı)

Bu bant gerçek 5G hızlarının (örneğin 1 Gbps üzeri) sağlandığı orta banttır.
Burada ise dengeler farklı:
- Turkcell: 140 MHz (en fazla kapasiteyi aldı)
- Türk Telekom: 120 MHz
- Vodafone: 80 MHz

📍 Yorum:
→ Turkcell burada net bir kapasite üstünlüğü elde etti.
→ Vodafone’un kapasitesi en düşük; bu da ileride yüksek trafikli bölgelerde (örneğin İstanbul) biraz dezavantaj olabilir.
→ Türk Telekom da dengeli bir paket aldı; kırsalda avantajı, şehirde yeterli kapasitesi olacak.

—

🔹 3. Ekonomik Değerlendirme

Toplam ihale geliri yaklaşık 2,74 milyar dolar.
BTK’nın taban fiyatı 2,125 milyar dolardı; yani tekliflerle %30 civarında artış olmuş.
En pahalı teklifleri 700 MHz bandında görüyoruz (beklendiği gibi).
En agresif teklif Türk Telekom’dan (248 milyon dolar – B8 paketi) gelmiş; belli ki son dakika rekabet yaşanmış.

📍 Yorum:
→ Bu rakamlar Türkiye için oldukça yüksek.
→ Operatörler ciddi yatırım niyetinde; bu da 2025–2030 döneminde 5G altyapı yarışının hızlanacağı anlamına gelir.

—

🔹 4. Stratejik Yorum (Operatör Bazında)

🟡 Turkcell

En fazla 3.5 GHz kapasitesini aldı (140 MHz).
Bu da yüksek hızlı, düşük gecikmeli servislerde (örneğin oyun, bulut, IoT) büyük avantaj sağlar.
Turkcell 5G’nin “hız lideri” olmayı hedeflemiş görünüyor.

🔵 Türk Telekom

Düşük bant + orta bantta dengeli yapı.
B8 paketine 248 milyon $ vererek, yoğun bölgelerde sinyal sürekliliği için güçlü bir pozisyon aldı.
Muhtemelen fiber omurgası sayesinde çekirdek 5G hizmetlerinde rekabetçi olacak.

🔴 Vodafone

En az frekansı aldı (80 MHz), ama en düşük harcamayla çıktı.
Muhtemelen daha az yatırım–daha geniş kapsama stratejisi güdecek.
“Önce kapsama, sonra hız” yaklaşımıyla maliyeti düşürmek istiyor olabilir.

—

🔹 5. Türkiye’nin genel 5G tablosu

Frekans dağılımı dengeli ve uluslararası standartlara uygun.
Her operatörün:
- Bir “kapsama bandı” (700 MHz),
- Bir “kapasite bandı” (3.5 GHz)
  var.
Bu yapı ile Türkiye’de 2025 sonundan itibaren gerçek 5G (NR Standalone) servisleri mümkün hale gelir.

—

✅ Sonuç:

700 MHz bandı “stratejik kapsama frekansı” olarak çok değerli, o yüzden yüksek fiyata gitti.
3.5 GHz bandı ise asıl 5G’nin kalbi, bu bantta Turkcell en geniş kapasiteye sahip oldu.
Türk Telekom kapsama ve kapasite dengesinde iyi bir yerde.
Vodafone biraz geriden geliyor ama maliyet açısından avantajlı.

—